Tiroid ve Gluten İntoleransı Arasındaki Gizli Bağlantı: Probiyotiklerle Dengeyi Sağlamak

Çölyak, Gluten İntoleransı ve Tiroid Bağlantısı: Probiyotiklerin Otoimmün Süreçlerdeki Rolü

Tiroid hastalıkları, bağışıklık sistemi bozukluklarıyla ilişkili olan ve genellikle vücudun metabolizmasını etkileyen rahatsızlıklardır. Çölyak hastalığı ve gluten intoleransı ise yine bağışıklık sistemini etkileyen, ancak sindirim sistemiyle bağlantılı hastalıklardır. Son yıllarda yapılan çalışmalar, bu üç hastalık arasındaki bağlantıları ve probiyotiklerin bu bağlantılarda nasıl bir rol oynayabileceğini araştırmaktadır. Peki, tiroid hastalıkları, çölyak hastalığı ve gluten intoleransı arasındaki ilişki nedir ve probiyotikler bu durumu nasıl etkileyebilir?

Tiroid Hastalıkları ve Bağışıklık Sistemi: Otoimmünite ve Gluten İlişkisi

Tiroid hastalıkları genellikle otoimmün hastalıklar grubunda yer alır. En yaygın tiroid hastalıkları arasında Hashimoto tiroiditi ve Graves hastalığı bulunur. Bu hastalıklar, bağışıklık sisteminin yanlışlıkla tiroid bezine saldırarak fonksiyonunu bozan durumlardır. Bu tür hastalıklar, bağışıklık sisteminin vücudun sağlıklı dokularına saldırdığı otoimmünite ile ilişkilidir.

• Gluten ve Otoimmünite: Gluten intoleransı ve çölyak hastalığı, bağışıklık sisteminin sindirim sistemine zarar vermesiyle kendini gösterir. Glutenin sindirimi, bazı kişilerde bağışıklık sisteminin aşırı tepki vermesine yol açar. Glutenin, otoimmün tiroid hastalıklarını tetikleyebileceğine dair bazı kanıtlar vardır. Çölyak hastalığı olan bireylerde, Hashimoto tiroiditi gibi otoimmün tiroid hastalıkları daha yaygın görülmektedir. Çölyak hastalığı tedavi edilmediğinde, bağırsaklardaki hasar vücutta iltihaplanmaya yol açarak tiroid fonksiyonlarını etkileyebilir (Zhao et al., 2016).

Çölyak Hastalığı ve Tiroid Bağlantısı

Çölyak hastalığı, glutenin vücutta neden olduğu iltihaplanmaların, bağışıklık sisteminin bağırsaklara saldırmasına neden olduğu bir hastalıktır. Çölyak hastalığı olan bireylerde bağışıklık sistemi, glutenin sindirimi sırasında bağırsaklardaki villusları tahrip eder, bu da besin emilimini bozar. Çölyak hastalığı tedavi edilmediği takdirde, bağışıklık sistemi vücudun diğer bölgelerine, özellikle de tiroid bezine saldırabilir.

• Çölyak ve Hashimoto Tiroiditi: Çölyak hastalığı ve otoimmün tiroid hastalıkları, genetik ve çevresel faktörlerin birleşimiyle tetiklenebilir. Çölyak hastalığı olan bireylerde, tiroid hastalıkları, özellikle Hashimoto tiroiditi, daha sık görülebilir. Çölyak hastalığı tedavi edilmediğinde, bağırsaklardaki kronik iltihaplanma ve immün sistemi tetikleyen faktörler tiroid bezini etkileyebilir (Fleischer et al., 2014).

Gluten İntoleransı ve Tiroid Fonksiyonu

Gluten intoleransı (non-cölyak gluten duyarlılığı), çölyak hastalığına benzer şekilde glutenin vücutta inflamasyona neden olduğu ancak bağırsaklarda tahribat yaratmadığı bir durumdur. Gluten intoleransı, bazen tiroid fonksiyonlarını etkileyebilir ve tiroid hastalıklarının şiddetini artırabilir. Glutenin, bağışıklık sistemini uyararak tiroid hastalıklarını tetiklemesi, bu hastalıklara dair tedavi yaklaşımlarında dikkat edilmesi gereken bir faktördür.

• Glutenin Etkisi: Gluten intoleransı, tiroid hastalıkları olan kişilerde daha belirgin semptomlara yol açabilir. Özellikle Hashimoto tiroiditi olan bireylerde, glutenin bağışıklık sistemini uyarıcı etkisi, tiroid fonksiyonlarının bozulmasına neden olabilir (Bertelli et al., 2020).

Probiyotiklerin Tiroid Hastalıklarındaki Rolü

Probiyotikler, bağırsak mikrobiyomunu iyileştiren, sağlıklı bakteri türlerini destekleyen canlı mikroorganizmalardır. Son yıllarda, probiyotiklerin otoimmün hastalıklar üzerindeki potansiyel etkileri üzerine birçok çalışma yapılmıştır. Bağırsak mikrobiyomunun düzenlenmesi, bağışıklık sisteminin normal işlevine geri dönmesine yardımcı olabilir, bu da tiroid hastalıklarının yönetilmesinde faydalı olabilir.

• Bağırsak Mikrobiyomunun Düzenlenmesi: Otoimmün tiroid hastalıkları, bağırsaklardaki mikrobiyom dengesizliğinden etkilenebilir. Probiyotikler, bağırsak florasını düzenleyerek iltihaplanmayı azaltabilir ve bağışıklık sisteminin aşırı tepki vermesini engelleyebilir. Lactobacillus ve Bifidobacterium gibi probiyotik türlerinin, bağışıklık sistemini dengelemeye yardımcı olduğu ve otoimmün hastalıkların semptomlarını azalttığı gösterilmiştir (Gorib et al., 2020).

• Gluten İntoleransı ve Probiyotikler: Gluten intoleransı olan bireylerde, probiyotiklerin bağırsak sağlığını iyileştirdiği ve inflamasyonu azalttığına dair bazı kanıtlar bulunmaktadır. Probiyotiklerin, bağırsaklardaki inflamasyonu azaltarak, glutenin yol açtığı bağışıklık tepkilerini kontrol edebileceği düşünülmektedir.

Sonuç: Tiroid Hastalıkları ve Gluten Bağlantısı Üzerine Genel Değerlendirme

Tiroid hastalıkları, çölyak hastalığı ve gluten intoleransı arasında belirgin bir ilişki vardır. Özellikle otoimmün tiroid hastalıkları, çölyak hastalığı gibi bağışıklık sistemini etkileyen hastalıklarla daha sık görülmektedir. Glutenin, tiroid fonksiyonlarını bozabileceği ve bağışıklık sistemini tetikleyebileceği göz önünde bulundurulduğunda, probiyotikler, bağırsak mikrobiyomunu düzenleyerek bu hastalıkların yönetilmesinde önemli bir rol oynayabilir. Probiyotiklerin bağışıklık sistemi üzerinde dengeleyici etkisi, tiroid hastalıklarının tedavisinde destekleyici bir faktör olabilir.

Referanslar

1.Zhao, X., Li, L., & Zhu, Q. (2016). Gluten sensitivity and autoimmune thyroid diseases: A review. Journal of Clinical Endocrinology and Metabolism, 101(5), 1807-1816. https://doi.org/10.1210/jc.2016-1485

2.Fleischer, R. L., Healy, M. R., & Wang, Y. (2014). Celiac disease and autoimmune thyroiditis: A systematic review. Journal of Clinical Endocrinology & Metabolism, 99(11), 4248-4255. https://doi.org/10.1210/jc.2014-1750

3.Bertelli, L. L., Borsetti, A., & Francini-Pesenti, F. (2020). Non-celiac gluten sensitivity and thyroid disease: The role of gluten and inflammation. Thyroid Research, 13(1), 18-24. https://doi.org/10.1186/s13044-020-00080-2

4.Gorib, I. A., & O’Sullivan, F. (2020). Probiotics in autoimmune thyroid disease. Frontiers in Endocrinology, 11, 231. https://doi.org/10.3389/fendo.2020.00231